Soba, baca ve şofbenlerden sızan karbonmonoksit gazı nedeniyle vatandaşlar, hemen her yıl üzücü birçok zehirlenmeye maruz kalmaktadır. Bilgisizlik, ihmal ve denetimsizlik yüzünden meydana gelen karbonmonoksit zehirlenmeleri, özellikle alçak basınçlı havalarda tehlikeli boyutlara ulaşmaktadır.Sobaların yanlış kurulumu ve yakılması, baca temizliğinin yaptırılmaması, kalitesiz ve standartlara uymayan yakıt kullanılması, soba-baca ve şofben-baca bağlantılarının yanlış yapılması, bacalar ile soba ve şofben cihazlarının standartlara uygun olmaması veya yanlış montajdan dolayı genellikle sonbahar ve kış aylarında zehirlenme vakaları artmaktadır. Makina Mühendisleri Odası Ankara Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Ö.Varlık ÖZERCİYES karbonmonoksit gazı zehirlenmeleri ile kamuoyunu bilgilendirmek amacıyla açıklamalarda bulundu. ÖZERCİYES “Vatandaşlarımız, kullanılan her türlü ısıtma cihazının kalite belgesinin olup olmadığına, garantilerine ve garanti sürelerine dikkat etmelidirler” şeklinde konuştu. Kullanılan yakıtın standartlara uygunluğu da mutlaka kontrol edilmelidir diyen ÖZERCİYES, yetkililerin de belgesiz, kaçak kömür ve yakıt satışını engellemesini, halkın can güvenliğini tehlikeye atan bu tür eylemlere asla izin vermemesi gerektiğinin ifade etti. ÖZERCİYES, karbonmonoksit zehirlenmesine karşı vatandaşların alması gereken önlemler hakkında aşağıdaki bilgileri aktardı. Yatmadan önce kesinlikle sobaya yakıt konulmamalı
- Soba sıcaktan etkilenmeyen yanmaz bir levha ya da tercihen mermer üzerine yerleştirilmelidir.
- Soba tutuşturulurken yakıtın üstten yanmasının sağlanması hem yakıt tasarrufunda hem de yanma emniyeti açısından daha faydalıdır. Böylece soba içinde ortaya çıkan zehirli gazlar yanarak sobayı terk ederler.
- Yatmadan önce sobaya kesinlikle yakıt konulmamalıdır.
- Karbonmonoksit zehirlenmelerinin belirtileri yorgunluk, baş ağrısı, baş dönmesi ve halsizlikle başlar. Uyku hali, bunaltı, kusma, görme bulanıklığı ve huzursuzluk oluşur. Bu belirtilerin bir veya birkaçının hissedilmesi halinde öncelikli olarak kapı ve pencereler mutlaka açılmalıdır.
- Tekniğine uygun imalatı, temizliği ve bakımı yapılmayan bacalar, zehirlenmelerin ve yangınların başlıca nedenidir. Bacalar standartlara uygun yaptırılmalı; baca çekişini arttırmak için baca yalıtımı yaptırılmalıdır.
- Pencere veya duvar delinerek yapılan bacada delinen kısımda, sızdırmazlık sağlanmasına mutlaka dikkat edilmelidir.
- Yangın emniyeti için bacalar çatının mahyasından en az 50–80 cm yükseklikte olmalıdır.
- İdeal yanma için etkili baca yüksekliği en az 3,5 m, en fazla 5 m olmalıdır.
- Bacalara yağmur suları, kuşlar, ağaç yaprakları vb. maddelerin girmesini engellemek için mutlaka başlık kullanılmalıdır.
- Bacaların, kömür gibi fazla miktarda is bırakan yakıt kullandığı takdirde 2 ayda bir, diğer yakıtlar (sıvı ve gaz gibi) kullandığı takdirde ise 3 ayda bir temizliği mutlaka yapılmalıdır.
Şofbenin kullanıldığı yere temiz hava girmesi sağlanmalıdır
- Şofben zehirlenmeleri gaz kaçaklarının yanı sıra, özellikle kışın yeterli havalandırma yapılmayan yerlerde, oksijen oranının düşmesi ve karbon monoksit oranının yükselmesi sonucu gerçekleşmektedir. Bu nedenle şofbenin kullanıldığı yere sürekli temiz hava girmesi sağlanmalıdır.
- Cihaz hermetik olsa dahi banyo kapısı havalandırma menfezleri mutlaka taktırılmalıdır.
- Şofben mutlaka bacaya bağlanmalı, baca bağlantısı olmayan, bina aydınlığına vb. bağlı cihazlar asla çalıştırılmamalıdır.
- Şofbenin monte edileceği mekân yeterli büyüklükte olmalı, ıslak zeminli mekânlara kesinlikle şofben montajı yapılmamalıdır.
- Şofbende gaz kaçağı hissedildiğinde; öncelikle gaz vanası ve tüp dedantörü kapatılmalı, elektrik düğmeleri kapalı durumda olmalı, kibrit çakmak gibi alev ve kıvılcım çıkartabilecek hiçbir işlem yapılmamalı, karşılıklı pencereler açılarak ortam havalandırılmalı, gaz şirketi yetkilisi veya şofben servisi hızla aranmalıdır.