1 kuruşun maliyeti, ticari sır

TÜKETİCİ POSTASI ÖZEL - Özellikle büyük süpermarketlerde para üstü konusunda tüketici ile kasiyer arasında tartışmalara neden olan 1 kuruşluk paranın maliyeti, ticari sır kapsamındaymış.

Piyasada yeteri kadar bulunmaması nedeniyle para üstünün ödenmesinde sorunlara yol açan ve bu nedenle tüketicilerin yakınmalarına neden olan bir kuruşluk paranın basımının ne kadarlık maliyet gerektirdiği bilgisi kamuoyundan gizleniyor.

Başbakanlık İletişim Merkezi (BİMER) aracılığı ile Darphane Daire Başkanlığı’na Bilgi Edinme Yasasına göre yöneltilen, ‘1 kuruş tutarındaki madeni paranın üretimi maliyetinin ne kadar olduğu’ yönündeki soruya verilen yanıtta;

“Söz konusu başvuruya 4982 sayılı Bilgi Edinme Kanunun Madde 23- Kanunlarda ticarî sır olarak nitelenen bilgi veya belgeler ile, kurum ve kuruluşlar tarafından gerçek veya tüzel kişilerden gizli kalması kaydıyla sağlanan ticarî ve mali bilgiler, bu Kanun Kapsamı dışındadır” gerekçesiyle bir kuruşluk madeni paranın üretim maliyetinin ne kadar olduğu açıklanmadı.

Ancak 2013 yılında dönemin Maliye Bakanı Ali Babacan tarafından TBMM’de yöneltilen soru önergesi üzerine, 1 kuruşluk madeni paranın içerdiği çinko ve bakır fiyatlarındaki artış nedeniyle basım maliyetinin, 18 Nisan 2013 tarihi itibariyle 2,64 kuruş olduğu açıklanmıştı.

Maliye Bakanı tarafından açıklanan bilginin 2017 yılında ticari sır olarak nitelendirilip bilgi edinme talebine yanıt verilmemesi ilginç bulunurken, Darphane Daire Başkanlığı verilerine göre de, 2017/Aralık itibariyle piyasada halen 31.710.600 adet bir kuruşluk madeni para dolaşımda bulunuyor. Buna karşın özellikle süpermarketlerdeki -.49, -.99 kuruş içeren ürünlerle ilgili para iadelerinde, para üstünün verilememesi nedeniyle tüketicilerden yoğun olarak şikâyet gelirken, uzmanlar tarafından üstü verilmeyen bu paraların firma için vergisi ödenmemiş kayıt dışı bir kazanca dönüştüğüne dikkat çekiliyor.