Oran açıklamasında şunları kaydetti.Ekonomik çöküşten çıkışın yolu: Yüksek teknoloji üretmek ve bunu kitlesel eğitim reformuyla destekleyerek, quantum mekaniğine dayalı bilgi toplumunu oluşturacak kalkınma modelidir
- Türkiye, bugün 5,99 TL olan doları, 6,87 TL olan euro’yu gördü! TL’nin dolar karşısındaki değer kaybı diğer gelişen ülkelere göre çok daha vahim bir tablo sergiliyor, çünkü Türkiye’ye özgü sorun yaşıyoruz. Türkiye’deki hukuk devleti ve demokrasi standardının kötüye gidişi, kuvvetler ayrılığı ile denge-denetim mekanizmalarının fiilen ortadan kaldırılarak ‘demokratör’ rejime geçilmesi nedeniyle TL sürekli değer kaybetmektedir.
- Hazine ve Maliye Bakanı’nın “yeni ekonomi modeline ilişkin çerçeveyi” açıklayacağını duyurduğu bugün bile TL’nin dolar ve Euro karşısında sabah saatlerinden itibaren yüzde 15’lere varan değer kaybetmesi artık bu demokratör rejime duyulan güvensizliğin zirve yaptığını göstermektedir!!
- Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Ekonomik savaştayız” deyip, krizi daha da büyüterek çöküşü hızlandıracak 46 milyarlık bir harcama ve israf programı açıkladı. Planda söylem var, ama ekonomideki çöküşü durduracak herhangi bir eylem, yani bu savaş için gerekli silah ve araçlar yok.
- 2002 sonunda 129,6 milyar dolar olan dış borç stoku, %260 artışla Mart 2018 itibariyle 466,7 milyar dolara ulaştı.
- Bunun da 325 milyar doları banka-finans kurumları vd. firmaları ile özel sektörün.
- Toplam dış borç 15 yıl sonra yeniden milli gelirin yarısını aşarak, %52.9’una çıktı.
- Dolardaki her 1 Kuruşluk artış, özel sektörün borç yükünü 3,2 milyar, toplam dış borcun ülkeye yükünü 4,7 milyar TL büyütüyor.
- AKP, 2009 yılında şirketlerin dövizle borçlanmasını serbest bıraktı. Sadece finansal kesim dışı firmaların (reel sektörün) net döviz pozisyon açığı 67 milyar dolardan 217,3 milyar dolara çıktı. TL'nin dolar karşısında sadece bu yılki değer kaybı, şirketlerin 280 milyar TL kur farkı zararı yazmasına yol açtı.
- Türkiye’nin; önümüzdeki bir yıl içinde merkezi yönetim, Merkez Bankası ve özel sektörüyle toplam 180.6 milyar dolarlık dış borç geri ödemesi yapması gerekiyor. Bu yükümlülüğün de büyük bölümü reel kesim firmalarına ve bankacılık kesimine ait bulunuyor.
- Türkiye’nin dış ödemeler dengesindeki bozulma nedeniyle cari açığı hızla büyürken, bütçe dengelerindeki bozulma ile ikiz açık oluştu.
- Türkiye, Mayıs itibariyle son bir yılda 57.6 milyar dolar cari açık verdi. Dış kaynak girişleri iyice azaldığı için cari açığın finansmanı, rezervlerden karşılanıyor. Cari açık, milli gelirin %6,3’ü düzeyine yükseldi.
- İsraf ve seçim harcamalarının da etkisiyle merkezi yönetim bütçesi, yılın ilk altı ayında 46.1 milyar TL açık verdi. Asıl vahimi bütçe, 12.3 milyarla, 1993’ten bu yana ilk kez faiz dışı açık verme noktasına geldi. Bu durum, kamu kesiminin hiç borcu olmasa ve faiz ödemek zorunda kalmasa bile giderlerini karşılayacak kadar gelire sahip olmadığı anlamına geliyor.
- Türkiye’nin mevcut düzeyiyle gelecek bir yıldaki dış borç geri ödemelerini gerçekleştirebilmek ve cari açık finansmanı için 240 milyar dolar dolayında dış kaynağa ihtiyacı bulunuyor. Buna karşılık Türkiye’nin dış kaynak bulup borçlarını çevirme imkanları tükendi.
- Öte yandan Merkez Bankası’nın “net” döviz rezervi 27 Temmuz itibariyle 27,8 milyar dolara düşmüş bulunuyor.
- Türkiye, 16 yıldır uygulanan borçlanma ve tüketim ekonomisi ile aşırı biçimde dış kaynağa bağımlı-muhtaç hale getirilirken; bir yandan Fed’in parasal sıkılaşmaya giderek gelişen piyasalardan likiditeyi geri çekmesi; diğer yandan ülkemizde siyasal sistem değişikliği; güçlerin tek elde toplanması, keyfi yönetim, demokrasi ve hukuk açığı oluşması, bu kapsamda dış yatırımcı için hukuki güvenceyi ortadan kaldıran uygulamalarla ortaya çıkan güven kaybı, kaynak girişlerini bitirdi.
- Hızla bozulan dış kaynak dengesi yüzünden; TL’nin dolar karşısında değer kaybı hızlandı. Beş yıl önce 1,94, üç yıl önce 2,76, iki yıl önce 2,99, bir yıl önce 3,53, altı ay önce 3,77, üç ay önce 4,22, bir hafta önce 4,66 olan doların TL karşılığı, bugün 5,99’a ulaşmış bulunuyor.
- Son haftalarda ikili ilişkilerin gerildiği ABD'nin açıkladığı yaptırımların da tetiklemesi ile dolar 5,5 TL'yi aşarken, 2 yıllık tahvil faizi de %22'ye dayandı. Kurla ilintili olarak yükselen faiz; yatırımlara, üretime, tüketime fren yaptırıyor; Türkiye’yi yüksek enflasyon ve durgunluğun bir arada olduğu “stagflasyon” açmazına sürüklüyor.
- Son 16 yıldır ekonominin yıllarca sıcak para ile şişirme politikasının sonucu olarak yüksek cari açık ve dış borca mahkum olan Türkiye, bugün 5,99 TL olan doları, 6,87 TL olan euro’yu gördü! TL’nin dolar karşısındaki değer kaybı diğer gelişen ülkelere göre çok daha vahim bir tablo sergiliyor, çünkü Türkiye’ye özgü sorun yaşıyoruz. Türkiye’deki hukuk devleti ve demokrasi standardının kötüye gidişi, kuvvetler ayrılığı ile denge-denetim mekanizmalarının fiilen ortadan kaldırılarak ‘demokratör’ rejime geçilmesi nedeniyle TL sürekli değer kaybetmektedir. Hazine ve Maliye Bakanı’nın “yeni ekonomi modeline ilişkin çerçeveyi” açıklayacağını duyurduğu bugün dahi TL’nin dolar ve Euro karşısında sabah saatlerinden itibaren yüzde 15’lere varan değer kaybetmesi dahi artık bu demokratör rejime duyulan güvensizliğin zirve yaptığın göstermektedir!! Kimse ‘küresel gelişmeler, dolar her yerde artıyor’ diyerek bu vahim tabloyu küçümsemesin!
- Kura bağlı maliyet enflasyonu fiyatları tetikledi. Temmuz ayında yıllık TÜFE artışı %15,85, yıllık ÜFE artışı ise %25’e ulaştı.
- Doların 5,5 TL’yi aşması ve elektrik, doğalgaz gibi temel girdilere yüksek zamlar, önümüzdeki aylarda enflasyonun hızla yükselmeye devam edeceğini gösteriyor.
- Ülke gruplarına göre AB’de % 2.0, Euro Bölgesinde % 2.0, G7 ortalamasında % 2,3, OECD ortalamasında, % 2,8, ABD’de % 2,9, G20’de %2,9, Dünya ortalamasında % 3,5, gelişen ekonomiler ortalamasında % 4,58 olan enflasyonun Türkiye’de %15,85’e ulaşması, ülkemizi bir rekora taşıdı.
- Yüksek cari açık
- Hızla büyüyen bütçe açığı
- Kısa vadeye yığılmış yüklü dış borç servisi
- Artan güvensizlik nedeniyle sermaye kaçışı
- Kur yangını
- Batan şirketler
- Büyüyen işsizlik
- Patlayan enflasyon
- Astronomik zamlarla hızla artan hayat pahalılığı
- Dar ve sabit gelirli kesimlerin hızla yoksullaşması
- Talepte daralma
- Piyasalarda nakit kıtlığı
- Yükselen faiz, duran çark ve
- Ekonomide sert freni görüyoruz.
- Ekonomik savaştayız deniliyor ama krize karşı önlem yerine onu daha da ağırlaştıracak yeni israf planı açıklanıyor. Türkiye bir “ekonomik savaşta” ise buna karşı silahlarınız, mühimmatınız, lojistik önlemleriniz nelerdir?
- Türkiye’nin, dış borçlarını çevirmek ve cari açık finansmanı için önümüzdeki 12 ayda ihtiyacı olan 240 milyar dolarlık kaynağı hangi politika ve araçlarla sağlayacaksınız?
- Tüm göstergeler ekonomide yılın son çeyreğinde çok sıkıntılı bir sürece işaret ederken; acil, radikal çözüm önlemleriniz nelerdir?
- Kısa vadede dış kaynak-borç krizini çözmeye, kur, faiz yangınını söndürmeye yönelik araçlar geliştirme, orta vadede cari açığı küçültecek, uzun vadede fazla veren, rezerv biriktiren bir üretim ekonomisini tesis edecek politikalarınız var mı?
- Kanal İstanbul mu bu derde çare olacak? Zaten betona yatırım yaparak, borçla tüketimi kışkırtarak, üretimi ihmal ederek bu tabloya yol açtınız. Hastalığın sebebi olan şey, tedavinin parçası olabilir mi?
- İnşaat, yol, köprü, Kanal İstanbul gibi projeler üretim değil tüketimdir, rant ekonomisine katkıdır. Bunlar bir avuç insanı, yandaş sermaye gruplarını ihya eder ama borcu şişirir, ekonomiyi çürütür, belli vadede ülkeyi batırır. Zaten ülkeyi çoktan o noktaya getirdiniz, aynı kafayla da devam ediyorsunuz. Amacınız çöküşü hızlandırmak mıdır?
- Ülkenin bir yılda yarattığı toplam katma değer, (şişirilmiş rakamlarla milli gelir) 852 milyar dolar. Bir yıl içindeki dış borç servisi ve cari açık için gereken döviz ise 240 milyar dolarla bunun yaklaşık üçte biri. Bu tabloyu nasıl yöneteceksiniz?
- ABD’nin siyasi yaptırımlarına karşı Eylül 2017’de THY için verdiğiniz 11 milyar dolarlık Boeing uçak alımı siparişini neden iptal etmiyorsunuz?
- Devlet, şirketler, vatandaş aşırı borçlandırılarak yaratılan hormonlu büyüme ve ödünç refah oya tahvil edildi, ülke ipotek verildi. Borcu borçla çevirip bugünlere geldik, şimdi ise kaynaklar kurudu, musluklar kısıldı, buna karşı hangi önlemler alınacak?
- Borç alan emir de alır! Yıllarca boşa savrulan, katma değerli üretim, ileri teknoloji yerine betona gömülen o kaynakları bol bol kullandıranlar, şimdi faturayı önümüze koyup, “Ödemezsen evine icra getireceğiz” derse cevabınız nedir?