Aylardır tüm dünyada Pandemi nedeniyle toplantılar online olarak gerçekleştiriliyor. Keza, eğitim de aynı şekilde internet üzerinden çocukları, gençleri geleceğe hazırlıyor. Anaokulları bile derslerini online yapmak zorunda kaldı... Üniversiteler sınavlarını çevrimiçi gerçekleştirdi, gerçekleştirmeye devam ediyor...
Fiziki uzaklık nedeniyle gelişen teknolojiyi kullanarak dünyanın çeşitli yerlerindeki toplantılara online bağlantılarla katılan siyasi liderler, devlet görevlileri, büyük firma temsilcilerinden şahit olduğumuz bu toplantıların benzerlerini Pandemi nedeniyle uzun zamandır bizler de 'zorunlu' olarak kullanmaktayız. Ve bundan sonrası için de vazgeçecek gibi görünmüyoruz. Çünkü, online toplantılarla uzaklardaki çalışma grupları neredeyse sıfır masrafla yakın oldu. Artık çalışmaları ve sıcak gelişmeleri kritik etmek, yeni ve hızlı kararlar almak çok kolay!..
Ancak, hayatımıza giren her yenilik gibi online toplantıların da bazı durumlarının acemisiyiz hala. Nasıl yapılması gerektiği, ne olduğu, nasıl olduğu, olması gerekenin ne olduğu gibi konular hala zihnimizde muamma...
Teknik olarak sanal toplantılara bir hayli adapte olduk, tecrübelendik sayılır. Bu konuda ufak tefek bir kaç ayrıntıya da dikkat edersek hiç sorun kalmayacak gibi...
TEKNİĞİ HIZLI ÖĞRENDİK AMA...
Online toplantıların ev konforunda yapılmasının yanında yüz yüze yapılan toplantılardan çok daha fazla ayrıntıları olduğunu henüz keşfedememiş durumdayız.
En kısası neredeyse birkaç saat süren toplantılarda onlarca kişiyi evimize davet etmiş olduğumuzu, evimizin adeta kamusal bir alana dönüştüğünü bazen unutuyoruz.
Becerebilenlerimiz arka planı yeşil ekran yapıveriyor veya ters ışıkla giriyor toplantıya, ışığı kısıyor veya görüntüsünü kapatıyor ama bu yeterli mi ya da yapılması gereken ve tek sorun, tek önlem bu mu?
Bizim kameralarımız açıkken, görüntüsünü kapatan kişinin bizi ve mahremiyetimizi gizlice izliyor hissine/fikrine kapılmıyor muyuz?
Aslında, tam ekran görüntümüzle katılımcı herkese yüz yüze yaptığımız toplantılardaki mesafeden daha yakın bir görüntü verdiğimizi biliyor muyuz?
Ya kıyafetler, makyajlar, abartılı aksesuarlar, oturup kalkmalar, gereksiz dikkat çekici hareket tekrarları, yeme içmeler, dış sesler...
Nasıl ki; kır gezisine, düğüne, plaja, resmi davete giderken ortama uygun kıyafet giyiyorsak bu sanal toplantılar için de uygun kıyafet ölçüsü, biçimi var mıdır, nedir, ne değildir? Her giysinin yeri ve zamanı olduğu gerçeğinden hareketle, giysi konusunda nelere dikkat etmeliyiz?
Sigarayı içip ekrana üflerken kimsenin evini kokutmuyor olabiliriz ama ilişkileri kokutuyor olabilir miyiz? Ya da tepemize diktiğimiz şişenin dibindeki balığı görebiliyor olmamız gerekir mi, gerekmez mi?
Konuşmalarımızda, şakalarımızda dikkat etmemiz gerekenler nelerdir?
Online toplantılarda adabı muaşeret, görgü ve nezaket, normlar, kurallar var mı, yok mu, olmalı mı, olmamalı mı?..
TOPLANTILAR SANAL, BİZLER GERÇEĞİZ.
Özgürlüğümüz, hele ki ev içi özgürlüğümüz elbette korumamız gereken, başkalarından da bunu talep etme hakkımız olan biricik, en değerli haklarımızdan biri. Ancak, biz online toplantılarda kendi evimizden çıkıp, başkalarının da en az bizimki kadar 'biricik, doğal ve koruması gereken evine, kalesine' girmekteyiz. Zannımca bu durum kültürümüzdeki misafirlik kavramından bir ölçü daha fazla dikkati gerektiriyor. Zira edilgen bir durum söz konusu. Veya etkenlik var diyelim...
Velhasıl...
Bilerek bilmeyerek yapılan pek çok hata toplantı verimini düşürmekte, zaman kaybı yaratmakta. Konsantrasyonu bozan konu dışı her görsel, işitsel mesaj dikkat dağıtmakta, enerji ve motivasyonu düşürmekte...
Sanırım, henüz görece yeni keşfedilen ve yaygınlaşmaya başlayan bir iletişim sistemi olduğu için literatürde konuyla ilgili eli yüzü düzgün bir bilgi veya eğitim modülü hazırlanmamış.
Yenilik, çoğu zaman topluma kuralsız gelir. Yaygınlaşır, yaygınlaştıkça bazen amacından sapar/saptırılır, çatışmalar başlar... Ve nihayetinde kurallar konur.
Kültürümüze yeni girmiş bu toplantılar için de yakın gelecekte resmi/gayrı resmi kurallara, kılavuzlara ihtiyaç duyulacağı aşikar.
İLETİŞİMDE ÖNEMLİ OLAN,
Ortak ortam kullanımında birbirimizi rahatsız etmemek ve toplum barışını sağlamak önceliğimiz olmak zorunda. Kabul etsek de etmesek de toplum kuralları binlerce yıldır bunun için oluşturulmuş ve tükendikçe, yetmedikçe yenileri oluşturulacak. Kimine uymazsak ceza, kimine uymazsak kınama alacağız. Tercih bizim.
Nasıl ki interneti yıllarca özgürce, kuralsız kullandık, internet üzerinden işlenen suçlar yasada karşılığı olmadığı için cezalandırılamadı da can yakmaya başlayınca cezalar da kurallar da belirlendiyse, bu da öyle olacak. Bekleyelim, görelim.
Unutmayalım ki,
"Nezaket ve saygı her zaman, her yerde kazandırır. Sanal 'alemde' bile..."
Kurşunkalem
Güldeğer Gökçek